Hyperventilatie 

Soms hebben mensen allerlei lichamelijke klachten die ontstaan door een te snelle en/of te diepe ademhaling, artsen noemen dit: hyperventileren.

Een op de twintig Nederlanders heeft hier gemiddeld last van.

Wat is ademhalen?

Ademhalen is een handeling die ieder mens verricht zonder er bij na te denken.

Met behulp van de longen halen wij zuurstof uit de ingeademde lucht. Via de longen wordt deze zuurstof opgelost in het bloed en vandaar vervoerd naar de plaatsen waar dit nodig is. Als afvalproduct produceert het lichaam koolzuurgas. Dit koolzuurgas wordt door de longen uit het bloed gehaald en via de longen ademen wij dit koolzuurgas weer uit.

Wat gebeurt er nu als je te diep en/of te vlug ademt wanneer je rustig ergens zit? Je krijgt dan natuurlijk veel zuurstof in je lichaam. Dit kan in geen enkel opzicht kwaad.

Ook daalt door de versnelde en verdiepte uitademing de hoeveelheid koolzuurgas in het lichaam. Koolzuurgas is zuur en door er teveel van uit te ademen daalt de zuurgraad van het lichaam.

Dit kan geen kwaad, maar leidt wel tot een aantal lichamelijke klachten. 

Deze symptomen zijn:

• benauwd gevoel, kortademigheid
• pijn of druk op de borst
• duizeligheid, licht gevoel in het hoofd
• vermoeidheid, prikkelbaarheid
• tintelend of dood gevoel in de handen
• tinteling in de voeten, de tong of rond de mond
• prop in de keel
• droge mond, misselijkheid
• opgeblazen gevoel
• pijn in de maagstreek
• strak gevoel rond de mond
• wazig zien
• oorsuizen
• het gevoel dat je flauwvalt 
• gevoel van onwerkelijkheid, het idee dat alles er anders uitziet
• angst om dood te gaan (hartaanval?)

Deze opsomming kan nog met meer verschijnselen worden uitgebreid.

Een aantal ervan zal je vast herkennen maar al deze klachten zul je niet hebben.

Er worden in het lichaam beschermingsmaatregelen genomen om de lagere zuurgraad te compenseren: er wordt o.a. meer melkzuur geproduceerd, wat vermoeide, pijnlijke spieren veroorzaakt.

Vaak hebben mensen niet in de gaten dat deze lichamelijke klachten het logische gevolg zijn van een verkeerde ademhalingstechniek.

Aanleiding om te gaan hyperventileren

Zij gaan zich dus zorgen maken over deze klachten, ze gaan erover piekeren en worden bang dat ze iets onder de leden hebben.

Deze angst kan op zichzelf dan weer de aanleiding zijn om te gaan hyperventileren. Ook hoef je niet te merken dat je aan het hyperventileren bent. Misschien adem je net even te diep en te vlug. Maar een half uur net even te diep en te vlug ademen brengt hetzelfde teweeg als drie minuten flink diep en snel ademen.

Hierdoor ontstaan allerlei vervelende lichamelijke verschijnselen die  vreselijk ernstig aanvoelen, maar in feite niet zo heel veel betekenen. Als iemand die hyperventileert (en dus koolzuur uitstoot) een aantal seconden zijn adem in zou houden (en dus koolzuur binnenhoudt) zijn deze klachten binnen de kortste keren verdwenen.

Nu is het beroerde dat je de oorzaken van je klachten vaak niet kent. Daarom ga je proberen zelf een oorzaak te vinden en denk je bij pijn op de borst bijv. aan een hartinfarct. De spanning die dit veroorzaakt kan zelf ook weer vervelende lichamelijke reacties oproepen bijvoorbeeld pijn in de hartstreek. Zo zie je dus dat het mogelijk is dat je de klachten voor een groot gedeelte zelf oproept.

Ook het je afvragen wanneer de klachten weer terug zullen komen, het erop vooruitlopen (anticiperen), roept angst en spanning op.

Met andere woorden: de lichamelijke klachten kunnen veroorzaakt worden door een spanning die we zelf hebben opgeroepen.

Als je nu eenmaal goed begonnen bent met anticiperen ga je op alles in je lichaam letten. Elk pijntje, steekje, scheutje wordt opgemerkt (en misschien ook nog meegedeeld aan de omgeving).

Het nare van de zaak is nu dat als je aandachtig op iets gaat letten, dat je dan veel meer opmerkt dan eerst.

Door zorgvuldig op je lichaam te letten merk je dus allerlei kleine dingen op die er vroeger ook wel waren, maar die toen aan je aandacht ontsnapten. Al die kleine dingen worden met zorg bekeken en gaan de angst versterken, wat ook weer spanning en soms pijn oproept.

Wanneer we beseffen dat sommige lichamelijke klachten een “logisch” gevolg zijn van een verkeerde manier van ademhalen hoeven we ze niet te bestempelen als gevaarlijk of als een teken dat er met onze gezondheid iets aan de hand is.

Angst en paniek zijn dan niet meer nodig. We kunnen er dan zelf wat aan doen, nl. door onze ademhaling anders te regelen: deze moet weer langzaam en oppervlakkig worden.

De behandeling

Hiervoor worden in onze praktijk oefeningen aangereikt waarmee je de hyperventilatie de baas kunt worden. Deze oefeningen moeten een  keer per dag minstens 10 minuten worden gedaan om het lichaam weer aan een normale ademhaling te laten gewennen.

Wanneer je dit onder de knie hebt en je zo de baas over je hyperventilatie bent geworden zul je merken dat je je vrijer gaat voelen, minder gevangen in je angst voor iets dat je overvalt en waar je eerder geen weerwoord op had.

Bedenk: hyperventilatie is niet iets wat je hebt, maar wat je doet! (en waar je dus ook mee op kunt houden!)