Mijn kaak klikt… nou en?

Antwoord in één zin
Een klikkende kaak is meestal onschuldig; laat wel eerst een tandarts kijken, en bij pijn of moeite met openen/sluiten behandelen we volgens de DC/TMD-afspraken samen met tandarts/gnatholoog, kaakchirurg, huisarts en kaakfysiotherapeut (Buis, 2022; Schiffman et al., 2014; Schiffman & Ohrbach, 2016; Greene & Manfredini, 2020; Matheson et al., 2023).

In het kort

Een klik in de kaak ontstaat vaak doordat het schijfje in het kaakgewricht kort verspringt en weer terugschiet. Dat heet discusverplaatsing met reductie (DDwR). Zonder pijn of beperking is dit meestal onschuldig. Met pijn of moeite met openen of kauwen is het verstandig om er iets aan te doen. We kijken eerst of er tandheelkundige oorzaken zijn. Daarna volgen we vaste stappen: een kort gesprek, kijken hoe de kaak beweegt, voelen aan spieren en gewrichten, en het meten van de mondopening. We gebruiken de DC/TMD-criteria. Dat helpt om duidelijk te zijn over wat er aan de hand is en welke zorg past.

TMD komt vaak voor. Ongeveer drie op de tien volwassenen heeft ooit tekenen die hierbij passen. Pijn door TMD zien we bij ongeveer één op de tien. Een klik zonder pijn past vaak bij DDwR en is niet hetzelfde als slijtage. Behandeling begint met uitleg, geruststelling en eenvoudige oefeningen. Zo nodig komt daar manuele therapie bij. Soms is een opbeetplaat via de tandarts zinvol bij klemmen of knarsen. Operaties zijn zeldzaam en pas aan de orde na een goed conservatief traject.

TL;DR

Klikt je kaak maar heb je geen pijn of beperking? Meestal is dat onschuldig. Is er wél pijn of moeite met openen of kauwen, dan helpt een plan met uitleg, zelfzorg en gerichte kaakfysiotherapie. We werken samen met je tandarts/gnatholoog en volgen de DC/TMD-criteria. Bij sommige mensen nemen ook hoofdpijnklachten af als de TMD beter onder controle is.

eigenaar Fysiotherapie Noorderbad; manueeltherapeut mmt,
ORCID: 0000-0002-3507-0995
linkedin

Robert James Goddard

Wat hoor je bij een klikkende kaak?

Veel mensen beschrijven een klik of knap bij openen of sluiten. Vaak komt dit door DDwR: het schijfje voor in het kaakgewricht ligt iets naar voren in rust en schiet bij openen weer op zijn plek. Dat maakt geluid. Een handige vergelijking is het knakken van een vinger: hoorbaar, meestal zonder schade.

Soms voel je ook even haperen of blokkeren. Dat heet intermitterend locking: de mond wil niet direct verder open, maar het lost zich daarna weer op. Een klik kan ook samen gaan met druk of gevoeligheid rond het kaakgewricht, of met gespannen kauwspieren. Als er geen pijn en geen beperking is, is het meestal rustig afwachten met uitleg. Als er wel klachten zijn, is eenvoudige zorg vaak al genoeg (Naeije et al., 2013; Kapos et al., 2020; Greene & Manfredini , 2020).

Hoe stellen we de diagnose?

We beginnen met een kort gesprek: wanneer hoor je de klik, is er pijn, wanneer is het lastig, wat helpt? We vragen ook naar slaap, stress en gewoontes zoals klemmen of knarsen.

Daarna kijken we naar de stand en de loop van het openen. We voelen aan de kauwspieren en het kaakgewricht, en we luisteren of er een klik of kraken te horen is. We meten de mondopening. Tot slot doen we eenvoudige functietesten, zoals naar voren en opzij bewegen. Voor de indeling gebruiken we DC/TMD: As I gaat over de lichamelijke diagnose (bijvoorbeeld myogene TMD, DD met of zonder reductie, artralgie); As II gaat over hoe jij je voelt en hoe het je leven beïnvloedt (angst, stemming, stress, slaap, para-gewoontes). Zo spreken alle zorgverleners dezelfde taal (Schiffman et al., 2014; Schiffman & Ohrbach, 2016).

Beeldvorming (zoals röntgen of MRI) is niet standaard nodig. We doen het alleen als de uitslag het plan verandert, bijvoorbeeld bij vermoeden van andere aandoeningen of bij aanhoudende blokkades (Schiffman & Ohrbach, 2016; Matheson et al., 2023).

Hoe vaak komt het voor?

TMD is niet zeldzaam. Bij volwassenen zien we tekenen die passen bij TMD bij ongeveer 31–34%. Pijn door TMD zien we bij ongeveer 5–12% van de mensen. Discusverplaatsing, dus het verspringen van het schijfje, is in de bevolking ook vaak te vinden, en meestal zonder pijn. Voor DDwR is het beeld dat het bij volwassenen vrij regelmatig voorkomt, terwijl het bij kinderen en jongeren duidelijk minder vaak wordt gevonden (Valesan et al., 2021; Naeije et al., 2013; Matheson et al., 2023; Zieliński et al., 2024).

Bij sommige groepen komen kaakklachten als gevolg van bruxisme veel vaker voor. Bij kinderen met ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen (EMB/PIMD) is de kans ongeveer vijf keer hoger; bij Rett-syndroom zelfs rond zeven keer (Goddard et al., 2024).

Hoofdpijn en TMD komen vaak samen voor. Mensen met TMD hebben vaker migraine, en mensen met migraine hebben vaker TMD-klachten dan gemiddeld. Dat betekent niet dat het één het andere veroorzaakt, maar wel dat ze elkaar kunnen versterken. Daarom vragen we bij TMD naar hoofdpijn, en andersom (Ashraf et al., 2019; Yakkaphan et al., 2022; Bizzarri et al., 2024).

TMD en migraine: waarom samen?

TMD en migraine delen gevoeligheid van spieren en zenuwstelsel. Stress, slaap en klem-/knarsgewoontes kunnen beide systemen prikkelen. Daarom zien we ze vaak samen. Goed nieuws: bij een deel van de mensen neemt de hoofdpijn af als de TMD beter onder controle komt. Daarom stemmen we het plan af met je hoofdpijnzorg waar nodig (Ashraf et al., 2019; Yakkaphan et al., 2022; Bizzarri et al., 2024; van der Meer et al., 2020; van der Meer et al., 2021; List & Jensen, 2017).

Waardoor ontstaat het?

Er is meestal niet één oorzaak. Vaak spelen meerdere dingen tegelijk een rol. Denk aan stress en slechte slaap, waardoor je overdag of ’s nachts klem- of knarsgewoontes krijgt. Lang met open mond zitten kan ook meedoen (bijvoorbeeld bij de tandarts, gapen, zingen of blaasinstrumenten). Veel kauwgom of nagelbijten geeft extra belasting. Hoe je tanden op elkaar passen (occlusie) speelt soms mee, maar is meestal niet de hoofdreden (Manfredini et al., 2017; Peck et al., 2014; Kapos et al., 2020; Jang et al., 2016).

Bij pijnklachten raakt niet alleen het gewricht of de spieren gevoelig, maar ook het zenuwstelsel kan alerter worden. Prikkels voelen dan sneller pijnlijk. Rust, uitleg en gerichte oefening helpen om dit weer naar beneden te brengen (Kapos et al., 2020; List & Jensen, 2017).

Wat kun je nu al zelf doen?

Hou je tanden overdag los. Laat je kaken ontspannen.
Eet zachter als het pijnlijk is. Forceer de mond niet wijd open.
Leg warmte op kaak en slaap (10–15 min). Adem rustig.
Gebruik schermpauzes. Ontspan schouders en nek.
Oefen langzaam openen met je tong tegen het gehemelte.
Let op gewoontes: geen kauwgom, niet nagelbijten.
Slaap vast ritme; leg je telefoon op tijd weg (Thuisarts.nl, 2022; Kapos et al., 2020; van der Meer et al., 2024).

Fysiotherapie: wat doen we precies?

We beginnen met uitleg in gewone taal. Als je snapt wat er gebeurt, geeft dat rust. We laten zien hoe je kaak beweegt en hoe je dat soepeler en rustiger maakt. We bespreken wat je zelf al doet, wat helpt en wat je beter even laat. We maken samen een plan dat past bij jouw werk, gezin en hobby’s.

Daarna oefenen we gericht. Je leert je kaken los te laten. Je leert rustig en symmetrisch openen, vaak met de tong tegen het gehemelte. We bouwen de mondopening stap voor stap op binnen een prettige pijngrens. We letten ook op ademhaling en houding, zodat schouders en nek niet meedoen met spannen. Voor veel mensen is dit genoeg om klachten te laten zakken.

Soms is manuele therapie zinvol. We mobiliseren het kaakgewricht zacht, en we behandelen gespannen spieren in kaak en nek. Dat maakt bewegen makkelijker en neemt druk weg. Manuele technieken zijn geen doel op zich: ze ondersteunen het oefenen en het zelf-aanpakken (Asquini et al., 2022; Arribas-Pascual et al., 2023; van der Meer et al., 2020).

Wat kun je verwachten? Vaak merk je in drie tot zes weken meer rust en meer controle. Soms gaat het met ups en downs. Dat is normaal. We sturen bij als het nodig is. Als er ook hoofdpijn speelt, bespreken we wat je zelf kunt doen en wanneer we een hoofdpijnteam betrekken (van der Meer et al., 2020; van der Meer et al., 2021).

Andere opties

Een opbeetplaat via de tandarts kan helpen bij nachtelijk klemmen of knarsen. Verwacht geen wondermiddel: een plaat is een hulpmiddel, geen volledige behandeling. Medicatie kan kortdurend helpen (bijvoorbeeld paracetamol of een NSAID) en altijd in overleg met je arts. Injecties of operaties zijn zelden nodig en alleen aan de orde in bijzondere situaties, na een zorgvuldig traject zonder operatie (Greene & Manfredini, 2020; Matheson et al., 2023).

Bij blijvende blokkades zonder reductie, of bij twijfel over andere aandoeningen, overleggen we met de tandarts/gnatholoog of MKA-chirurg. Beeldvorming zetten we dan gericht in.

Prognose

Klikt je kaak zonder pijn? Dan is geruststelling vaak genoeg. Met pijn of beperking is de vooruitblik goed met uitleg, oefenen en zo nodig manuele therapie. Soms is er een terugval. Dat is normaal: je pakt dan je plan weer op. Als je mond echt vast blijft zitten, of als klachten toenemen, nemen we opnieuw samen de volgende stap.

FAQ – Veelgestelde vragen Kaakklachten

Moet ik me zorgen maken over een klikkende kaak?

Meestal niet. Klikt je kaak maar heb je geen pijn en kun je normaal eten en gapen? Dan is het vaak onschuldig. Wordt het pijnlijk of blokkeert je mond? Neem dan contact op. We helpen je om erger te voorkomen (Greene & Manfredini, 2020; Thuisarts.nl, 2022).

Kan mijn kaak slijten door klikken?

Een klik betekent niet dat het gewricht slijt. Kraken (crepitus) past eerder bij artrose. De meeste mensen met een klik hebben geen schade. We richten ons op rustiger bewegen en minder spanning (Kapos et al., 2020).

Hoe vaak komt TMD voor?

Ongeveer drie op de tien volwassenen hebben ooit tekenen die bij TMD passen. Pijn door TMD komt bij ongeveer één op de tien voor. Dat verschilt per leeftijd en per onderzoek (Valesan et al., 2021; Zieliński et al., 2024; Matheson et al., 2023).

Helpt een opbeetplaat tegen klikken?

Een plaat kan spieren ontzien bij nachtelijk klemmen of knarsen. Het geluid zelf verandert vaak weinig. We beslissen samen met je tandarts of het zinvol is (Greene & Manfredini, 2020; Matheson et al., 2023).

Wat kan ik zelf doen tegen de pijn?

Ontspan je kaken, gebruik warmte, kies tijdelijk zacht eten, en neem schermpauzes. Doe dagelijks rustig-open oefeningen met je tong tegen het gehemelte. Slaap op vaste tijden. Kleine stappen helpen veel (Thuisarts.nl, 2022; van der Meer et al., 2024).

Is fysiotherapie zinvol?

Ja. Uitleg, oefenen en zo nodig manuele therapie helpen vaak bij pijn en functie. We maken het plan passend bij jouw. (van der Meer et al., 2020; Asquini et al., 2022).

Heb ik foto’s of een MRI nodig?

Alleen als de uitslag het plan verandert of als we iets anders vermoeden. Meestal is klinisch onderzoek genoeg (Schiffman & Ohrbach, 2016; Matheson et al., 2023).

Verergert stress mijn TMD?

Ja, stress kan klemmen/knarsen uitlokken en pijn versterken. Stress‑management helpt (Ohrbach et al., 2019; Kapos et al.,2020).

Krijg ik van TMD sneller migraine?

Niet van, maar ze komen wel vaak samen voor. We kijken of jouw TMD-zorg ook je hoofdpijn kan verlichten. Zo nodig werken we samen met een hoofdpijnteam (Ashraf et al., 2019; Yakkaphan et al., 2022; Bizzarri et al., 2024).

Zijn mijn tanden/kiezen de oorzaak?

Soms spelen ze mee. Daarom checkt de tandarts dit eerst. Toch is de beet meestal niet de hoofdreden van TMD (Manfredini et al., 2017; Peck et al., 2014).

Kan ik blijven sporten of musiceren?

Ja. Pas de belasting tijdelijk aan en let op ontspanning en ademhaling. Bij blaasinstrumenten en strijkers zien we vaker kaakspanning. We kunnen daarop trainen (Jang et al., 2016; Kapos et al., 2020).

Wat als mijn kaak vast zit (locking)?

Wat als mijn kaak vastzit (locking)?
Blijf rustig ademen en forceer niet. Geleide openingsoefeningen en begeleiding door een fysiotherapeut helpen vaak. Blijft de mondopening beperkt of nemen de klachten toe? Laat je dan via tandarts/huisarts verwijzen naar een gnatholoog en/of MKA-chirurg (Schiffman et al., 2014; Lei et al., 2020; Matheson et al., 2023; Thuisarts.nl, 2022).

Wanneer moet ik zeker hulp zoeken?

Bij heftige pijn, progressieve beperking, trauma, koorts/zwelling, nachtelijk tandenknarsen met schade, of combinatie met ernstige hoofdpijn.(Matheson et al., 2023; Thuisarts.nl, 2022; Buis et al., 2022; Bizzarri et al., 2024

Mythe vs Feit

Mythe 1: “Klikken betekent slijtage.”	Feit: Klikken past meestal bij DDwR en is niet hetzelfde als artrose (Kapos et al., 2020).
Mythe 2: “Een opbeetplaat geneest TMD.”	Feit: Een plaat kan klemmen/knarsen en spierbelasting verminderen, maar blijft een hulpmiddel naast uitleg en oefenen. (Greene & Manfredini, 2020; Matheson et al., 2023)
Mythe 3: “Zonder MRI kun je TMD niet vaststellen.”	Feit: De diagnose is vooral klinisch; beeldvorming alleen als de uitslag het plan verandert. (Schiffman & Ohrbach, 2016; Matheson et al., 2023
Mythe: “Scheve beet is de oorzaak.”	Feit: De relatie is zwak en niet causaal. Niet standaard “rechtzetten” voor TMD (List & Jensen 2017; Peck et al., 2014).
Mythe 5: “TMD en migraine hebben niets met elkaar te maken.”	Feit: Hoe tanden op elkaar passen speelt soms mee, maar meestal niet de hoofdrol. (Manfredini et al., 2017; Peck et al., 2014)

Transparantie

Deze tekst volgt de DC/TMD-afspraken en recente onderzoeken. Voor Nederlands patiëntadvies sluiten we aan bij Thuisarts.nl en het artikel in Huisarts & Wetenschap. AI is gebruikt voor structuur en taal; de inhoud is medisch nagekeken

AI‑ondersteuning (ChatGPT, OpenAI) is gebruikt voor structuur en taalcontrole; inhoud is gecontroleerd door Peter Sulmann, MSc manueeltherapeut.
Laatste update: 9 september 2025.

Belangenverklaring: De auteur van deze blog is ook auteur van een van de geciteerde reviews (Goddard et al., 2024). We noemen dit voor transparantie.

Kaakklachten in Groningen?

Heb je last van een klikkende kaak of migraine met kaakklachten?
Bij Fysiotherapie Noorderbad in Groningen werken wij samen met tandartsen, gnathologen, en hoofdpijnteams om jou de juiste zorg te bieden.

👉 Plan nu je afspraak online:
https://inplannen.spotonmedics.nl/login?token=JJEjDpqRX3Nfg6PQCVTfS5MJwmtSamF9XEyteG2fWZ0EIn1Q%2BRYwii40Rq01GiWhYzILml%2FT0HadmlOMXOhewj3OorgapDDs5YqleTonFPE%3D

Referenties

Arribas-Pascual, M., et al. (2023) ‘Effects of physiotherapy on pain and mouth opening in TMD: umbrella review and meta-meta-analysis’, Journal of Clinical Medicine, 12(3), 788. https://doi.org/10.3390/jcm12030788

Ashraf, J., et al. (2019) ‘Association between TMD pain and migraine: Health 2000 survey’, Journal of Oral & Facial Pain and Headache, 33(4), 399–407. https://doi.org/10.11607/ofph.2213

Asquini, G., et al. (2022) ‘Effectiveness of manual therapy applied to craniomandibular structures in temporomandibular disorders: a systematic review’, Journal of Oral Rehabilitation, 49(4), 442–455. https://doi.org/10.1111/joor.13299

Bizzarri, P., et al. (2024) ‘Temporomandibular disorders in migraine and tension-type headache: systematic review & meta-analysis’, Journal of Oral & Facial Pain and Headache, 38(2), 11–24. (https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11810655)

Buis, P., van Steenis, K. and van Selms, M. (2022) ‘Temporomandibulaire disfunctie’, Huisarts & Wetenschap, 65(7), 46–49. https://doi.org/10.1007/s12445-022-1490-2

Goddard, R.J., Krijnen, W.P., Roelfsema, V., Waninge, A. & Driessen, J.M.M. (2024) ‘The prevalence of bruxism in children with profound intellectual and multiple disabilities: a systematic review and meta-analysis’, Brain Disorders, 15, 100131. https://doi.org/10.1016/j.dscb.2024.100131

Greene, C.S. & Manfredini, D (2020) ‘Treating temporomandibular disorders in the 21st century’, Journal of Oral & Facial Pain and Headache, 34(3), 206–216. https://doi.org/10.11607/ofph.2608

Jang, J.Y., et al. (2016) ‘Clinical signs and subjective symptoms of temporomandibular disorders in instrumentalists’, Yonsei Medical Journal, 57(6), 1500–1507. https://doi.org/10.3349/ymj.2016.57.6.1500

Kapos, F.P., et al. (2020) ‘Temporomandibular disorders: review of current concepts in aetiology, diagnosis and management’, Dental Clinics of North America, 64(2), 525–542. (https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8631581)

Lei, J., Yap, A.U.-J., Li, Y., Liu, M.-Q. and Fu, K.-Y. (2020) ‘Clinical protocol for managing acute disc displacement without reduction: a magnetic resonance imaging evaluation’, International Journal of Oral and Maxillofacial Surgery, 49(3), 361–368. https://doi.org/10.1016/j.ijom.2019.07.005

List, T. and Jensen, R.H. (2017) ‘Temporomandibular disorders: Old ideas and new concepts’, Cephalalgia, 37(7), 692–704. DOI: 10.1177/0333102416686302 PubMed: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28068790/.

Manfredini, D., Lombardo, L. and Siciliani, G. (2017) ‘Temporomandibular disorders and dental occlusion. A systematic review of association studies: end of an era?’, Journal of Oral Rehabilitation, 44(11), 908–923. https://doi.org/10.1111/joor.12531

Matheson, E.M., et al. (2023) ‘Temporomandibular disorders: rapid evidence review’, American Family Physician, 107(1), 37–45. https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2023/0100/temporomandibular-disorders.html

Naeije, M., et al. (2013) ‘Disc displacement within the human temporomandibular joint: a systematic review of a ‘noisy annoyance’, Journal of Oral Rehabilitation, 40(2), 139–158. https://doi.org/10.1111/joor.12016

Ohrbach, R. and Dworkin, S.F. (2019) ‘AAPT diagnostic criteria for chronic painful TMD’, The Journal of Pain, 20(11), 1249–1268.DOI: 10.1016/j.jpain.2019.04.003 https://www.jpain.org/article/S1526-5900(19)30711-4/fulltext

Peck, C.C., et al. (2014) ‘Expanding the taxonomy of DC/TMD’, Journal of Oral Rehabilitation, 41(1), 2–23. https://doi.org/10.1111/joor.12132

Schiffman, E., et al. (2014) ‘Diagnostic Criteria for Temporomandibular Disorders (DC/TMD)’, Journal of Oral & Facial Pain and Headache, 28(1), 6–27. https://doi.org/10.11607/jop.1151

Schiffman, E. and Ohrbach, R. (2016) ‘Executive summary of DC/TMD’, Journal of the American Dental Association, 147(6), 438–445. DOI: 10.1016/j.adaj.2016.01.007

Thuisarts.nl (NHG) (2022) ‘Ik heb last van kaakpijn’. https://www.thuisarts.nl/aangezichtspijn/ik-heb-last-van-kaakpijn

van der Meer, H.A., et al. (2020) ‘Effects of physiotherapy for TMD on headache pain intensity: a systematic review’, Musculoskeletal Science and Practice, 50, 102277. https://doi.org/10.1016/j.msksp.2020.102277

van der Meer, H.A., et al. (2021) ‘Is the course of headache complaints related to the course of orofacial pain and disability in patients treated for temporomandibular pain? An observational study’, Applied Sciences, 11(17), 7780. https://doi.org/10.3390/app11177780

van der Meer, H.A., van der Wal, A.C., van Hinte, G. and Speksnijder, C.M. (2024) ‘Counselling for patients with a temporomandibular disorder: A scoping review and concept analysis’, Journal of Oral Rehabilitation, 51(11), 2484–2497. https://doi.org/10.1111/joor.13827

Valesan, L.F., et al. (2021) ‘Prevalence of temporomandibular disorders: a systematic review and meta-analysis’, Clinical Oral Investigations, 25(1), 441–453. DOI: 10.1007/s00784-020-03710-w

Yakkaphan, P., et al. (2022) ‘Temporomandibular disorder and headache prevalence: a systematic review and meta-analysis’, Cephalalgia Reports, 5, 25158163221097352. https://doi.org/10.1177/25158163221097352

Zieliński, G., et al. (2024) ‘A meta-analysis of the global prevalence of temporomandibular disorders’, Journal of Clinical Medicine, 13(5), 1365. https://doi.org/10.3390/jcm13051365